Protestsongs
Columns uit PLATENBLAD
2
Mayonaise
Nico van Apeldoorn
Eigenlijk gingen we begin jaren '70 nooit naar theatervoorstellingen en zeker niet naar cabaret. Geen geld voor. En als we dan toch geld uitgaven, bezochten we natuurlijk liever concerten van onze helden: Lou Reed, Captain Beefheart, The Band, The Doors (zonder Jim Morrison die in het concertgebouw na zijn uitzinnige meedansen en springen bij het voorprogramma van Jefferson Airplane, in het Wilhelminagasthuis beland was door overmatig gebruik van de veel te sterke Amsterdamse drugs – niets van te merken trouwens, toetsenman Ray Manzarec zong alle Doorsnummers feilloos).
Maar aangezet door recensies waarin vooral gewag werd gemaakt van de "veel te harde en infantiele” muziek – wat precies was waar we van hielden, prepunks die we waren – zaten we in 1973 toch in Carré om de nieuwe voorstelling van Neerlands Hoop te zien.
Met muzikanten als Thé Lau en Jan de Hont leek het inderdaad wel bijna echte muziek, al bleef de zang van Freek toch wel heel erg vaak cabaret, een beetje zingen heeft hij eigenlijk pas na zijn 60e geleerd en zelfs dan nog...
Nou ja, het was in ieder geval een behoorlijk goede poging om GEEN cabaret te maken, maar iets dat een beetje op rock leek. En de naam Scania Vabis uit het gelijknamige lied over het onderweg zijn als band, stond ook op de bus waarmee onze eigen muzikantenvrienden naar optredens reden.
Toch was het nummer dat me uiteindelijk het meest bijbleef het rustigste en kaalste nummer van de hele avond, het nummer dat misschien net zo goed in een eerdere Neerlands Hoop voorstelling had kunnen zitten: Mayonaise. Hartverscheurend gezongen door Bram Vermeulen.
Misschien kwam dat ook wel omdat ik ooit als 14-jarige een paar weken gewerkt had op een zuurinleggerij. Niet die van Luycks waar al mijn vriendjes in de vakantie werkten of eentje in Zaanstreek waar de tekst van Neerlands Hoop wel over zal zijn gegaan, maar een klein bedrijf in Nes aan de Amstel, waarvan ik de naam vergeten ben.
Elke ochtend om half zeven met de bus vanaf het Haarlemmermeerstation en om vijf uur 's middags terug. En inderdaad: "de zure stank was niet te harden". We walmden in onze werkkleren een zo doordringende azijnlucht uit dat ons in de bus nadrukkelijk werd verzocht achterin te gaan zitten en de rijen stoelen voor ons bleven elke dag leeg. Ondanks hard boenen met soda bleven onze handen altijd geel aan het eind van de dag; pas een week of twee na de vakantie hadden mijn handen weer een normale kleur.
Vandaar dus misschien dat het nummer me aansprak. Maar ik geloof toch eigenlijk vooral vanwege de enorme droefheid die het oproept: de droefheid van de ongelijkheid die onovertroffen samengevat wordt in de zin "Daar de kantoren eerder sluiten, heeft zij dat half uur moeten staan" en de droefheid van een slaafs leven zonder perspectief.
Het is om te huilen. En ik begrijp nooit hoe andere mensen dit kunnen beluisteren zonder in ieder geval iets van tranen achter hun ogen te voelen opkomen.
Maar ja, die hebben misschien nooit zo naar azijn gestonken.Mayonaise
De zure stank is niet te harden
Net zo min als het lawaai
Daar waar ze daag'lijks deksels
Op mayonaisepotten draait.
Als zij 's middags vijf uur vijftien
Haar hoge hielen licht
Zitten zesduizendzesendertig
Mayonaisepotten dicht.
Buiten adem, nogal stinkend
Naar zweet, maar vooral azijn
Springt ze om vijf uur achtenveertig
Op haar intercitytrein.
Heeft die trein dan geen vertraging
Komt ze om zes uur achttien aan
Daar de kantoren eerder sluiten
Heeft zij dat half uur moeten staan.
Ze eet haar prak zonder te proeven
Die avond is het prei
Pakt de patat
En neemt er automatisch mayonaise bij.
Ze gaat die avond niet naar dansles
Te moe en helemaal geen zin
Ze bladert vluchtig door de Viva
Maar daar staat voor haar niks in.Vader heeft niets nieuws te melden
Ze is blij als ze naar bed toe mag
Ze ligt erin iets over elven
Morgen is het weer vroeg dag.
De trein, de prikklok, de kantine
Eens per uur naar het toilet
En ondertussen
Zesduizendzesendertig deksels klem gezet.
Ze sluit steeds hetzelfde aantal
Aan de band voldoet ze goed
Een keer in de maand wat minder
Omdat ze dan wat vaker moet...
*LP: Neerlands Hoop Express, Imperial 5C 188-25113/14
Video: Neerlands Hoop - Youtube
Meer: neerlands-hoop-compleet
Klik hier voor een pdf-versie
Gramschap
Pamflettenreeks